Ponad 1500 jam i dołków na obszarze 1,5 ha przebadali w Kruszynie archeolodzy z Fundacji Badań Archeologicznych im. Profesora Konrada Jażdżewskiego oraz Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi podczas badań wykopaliskowych poprzedzających budowę autostrady pod Włocławkiem. Badacze starali się znaleźć odpowiedź na pytanie, czy pierwsi rolnicy budowali na tym terenie stałe osiedla.

We wtorkowe popołudnie włocławianie w końcu dowiedzieli się, do jakich wniosków doszli archeolodzy, którzy prowadzili wykopaliska w okolicach miasta. Podczas spotkania otwartego we włocławskim muzeum dr Dominik Kacper Płaza zaprezentował wyniki badań archeologicznych prowadzonych przed wybudowaniem podwłocławskiego odcinka autostrady A1 na stanowisku nr 10 w Kruszynie.

Kruszyńskie stanowisko to jedno z najciekawszych ze wszystkich zbadanych przez archeologów miejsc. W podwłocławskiej miejscowości znaleziono bowiem pozostałości osady sprzed prawie 7000 lat związanej z pierwszymi rolnikami, którzy przybyli na Kujawy, przynosząc z sobą umiejętność wytwarzania naczyń z gliny, hodowli zwierząt, najstarszej w Europie produkcji sera oraz budowy dużych domów słupowych.

Przedstawiciel łódzkiego Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego opowiedział mieszkańcom Włocławka, jak dokładnie wyglądały wykopaliska w Kruszynie. Badacze pracowali na 1515 obiektach, z czego ok. 1300 stanowiły dołki posłupowe (mogące być np. pozostałościami po paleniskach lub stołach).

- Najwięcej na jednym arze, czyli przestrzeni 100 m² było ok. 70 dołków posłupowych. W sumie znaleźliśmy ponad 10 tys. fragmentów ceramiki, 5 zabytków metalowych i 1200 kości zwierzęcych – wyliczał podczas spotkania dr Dominik Kacper Płaza.

Wśród znalezionej ceramiki przeważały dobrze znane formy cienkościenne i grubościenne wykorzystywane w kuchni. Pojawiło się jednak kilka rzadziej spotykanych obiektów, jak np. sito. Łódzki archeolog przyznał, że choć nie zostało ono wysłane do analizy, jego zespół uważa, iż mogło być wykorzystywane do produkcji sera (nawiązał też do sensacyjnej wiadomości, że w naszym regionie ser produkowano już 7500 lat temu).

Poza tym znaleziono dwa obiekty, które na terenie Polski pojawiają się wręcz incydentalnie. Pierwszym z nich jest gwiazdka o wielkości ok. 1,5 cm (wcześniej w naszym kraju znaleziono tylko jeden podobny obiekt na Śląsku, znane są też pojedyncze podobne znaleziska z Węgier i Ruminii), drugi to miseczka na czterech nóżkach wielkości dłoni (podobny obiekt tej samej wielkości znaleziono tylko raz, również na Śląsku, zwykle znajdowane są natomiast duże misy tego rodzaju).

Pozyskane w czasie badań i poddane analizie zabytki datowane są na ok. 5200–4900 p.n.e., czyli okres neolitu. Po przebadaniu półhektarowego osiedla w Kruszynie oraz dokonaniu kilku odkryć na innych stanowiskach historycy stwierdzili, że w okolicach Włocławka ludność nazywana przez archeologów kulturą ceramiki wstęgowej rytej zamieszkiwała przez kilkaset lat, pod koniec VI i na początku V tysiąclecia przed naszą erą. Wszystkie te odkrycia pozwoliły lepiej zobrazować to, jak żyli i mieszkali najstarsi rolnicy okolic Włocławka.