Wydali wyrok śmierci na tysiące włocławian. Dziś mija 80 lat od pierwszego dnia piekła

Dzisiaj (14 września) mija dokładnie 80 lat od chwili, kiedy we Włocławku rozpoczęło się piekło II wojny światowej. 1955 dni - tyle czasu Włocławek spędził pod okupacją niemiecką, zanim 20 stycznia 1945 roku do miasta wkroczyła Armia Czerwona. Podobnie jak na pozostałych terenach Rzeczpospolitej, również i tutaj naziści nie przebierali w środkach, dopuszczając się represji, okrucieństw i wywózek do obozów śmieci, w wyniku czego nasze miasto straciło kilkanaście tysięcy obywateli. 

Aresztowania rozpoczęły się już pierwszego dnia, kiedy Niemcy wkroczyli do miasta od strony Wieńca. A był to dopiero początek dramatu, który przez ponad 4 lata rozgrywał się na ulicach Włocławka. 24-25 września pułk policji niemieckiej Brandenburg spalił synagogę przy ul. Żabiej, dokonując tego w wyjątkowo brutalny sposób, bo... rękami aresztowanych Żydów. Nakazano im wtoczyć do świątyni beczki ze smołą, po czym je podpalono. 

Już we wrześniu naziści aresztowali około tysiąca obywateli narodowości żydowskiej. Na przełomie października i listopada represje dotknęły warstwę przywódczą Włocławka. 26 października doszło do podstępnego aresztowania nauczycieli.

- Dokonano tego naprzeciwko szkoły, wtedy szkoły powszechnej nr 8. Niemcy zwołali zebranie nauczycieli z Włocławka i powiatu włocławskiego. Kobietom kazano opuścić pomieszczenie, po czym aresztowano mężczyzn. których wywieziono do Prus Wschodnich, niedaleko Królewca. Tam, w obozach, większość tych nauczycieli została zamordowana. Rodziny informowano, że zostali wywiezieni do Generalnego Gubernatorstwa - opowiada Marian Cieślak z włocławskiego muzeum. 

Podobne represje dotknęły też duchowieństwo włocławskie, z biskupem pomocniczym Michałem Kozalem na czele. Po długiej tułaczce po obozach, biskup został wywieziony do Dachau i umieszczony w bloku przeznaczonym dla duchownych. Po zachorowaniu na tyfus, został dobity zastrzykiem przez jednego ze strażników. W 1987 roku biskup Kozal został błogosławiony.

[WIDEO]1609[/WIDEO]

Niemcy zlikwidowali też jedno z włocławskich osiedli, które było - ich zdaniem - typowym siedliskiem przestępców, podejrzewanych o konspirację. Tym osiedlem było Grzywno, a jego pacyfikację przeprowadzono 1-2 grudnia .

- Wysiedlono ludność, część osób z Grzywna zostało zamordowanych, część rozpierzchła się po Włocławku, bądź została wywieziona do Generalnego Gubernatorstwa - tłumaczy Marian Cieślak. 

Była to pierwsza fala wysiedleń z Włocławka. Druga miała miejsce w kwietniu 1940 roku. Z osiedla Rakotówek wyprowadzono wówczas około 600 obywateli polskich, tam stworzono getto dla ludności żydowskiej. 

W późniejszych latach Niemcy kontynuowali wywózki do obozów. Mieszkańcy Włocławka trafiali m.in do obozów w Łodzi, czy Chełmna na Nerem. 

Represje miały też wymiar ekonomiczny. Handel został obwarowany wymogiem kartkowym, co boleśnie odczuli także włocławianie. 

 W wyniku działań wojennych, liczba mieszkańców naszego miasta zmalała z 67 do 51 tysięcy. Włocławek został "wyzwolony" przez wojska Armii Czerwonej 20 stycznia 1945 roku.