Oko też musi pić!

Gdyby zapytać kierowców, co jest ważne w samochodzie podczas jazdy w długiej trasie, usłyszelibyśmy odpowiedzi takie jak: silnik, skrzynia biegów, koła, kierownica, hamulce. I choć każda z nich jest dobra, raczej mało kto wymieniłby również… spryskiwacze. Oczywiście bylibyśmy w stanie bez nich jechać, jednak z czasem taka jazda stałaby się bardzo uciążliwa. Zabrudzona przednia szyba mogłaby doprowadzić nawet do konieczności zatrzymania pojazdu. W ludzkim organizmie, rolę podobną do samochodowych spryskiwaczy można przypisać filmowi łzowemu wytwarzanemu przez narząd wzroku. Upośledzenie jego działania, zwane zespołem suchego oka, może nieść ze sobą skutki podobne do jazdy z mocno zabrudzoną szybą.

Na czym dokładnie polega zespół suchego oka?

Zespół suchego oka to grupa schorzeń, których istotą jest niewystarczające nawilżanie powierzchni oczu przez płyn naturalnie wytwarzany w gruczole łzowym, nazywany - po prostu - łzami. Wbrew pozorom, jego produkcja odbywa się nie tylko podczas płaczu, w chwilach wzruszenia czy smutku - trwa właściwie non stop i jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania naszych oczu. W skład filmu łzowego – cieniutkiej błonki pokrywającej powierzchnię gałki ocznej - wchodzi m.in.: woda, substancje przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe (takie jak choćby lizozym czy laktoferyna), warstwa lipidowa oraz odżywcze sole mineralne.

Każdorazowe mrugnięcie powoduje odświeżenie filmu łzowego, umożliwiając tym samym dostarczenie do powierzchni oka potrzebnych substancji. Zaburzenie jego działania wynika z tego, że produkowany jest w oku w niewystarczającej ilości (tym samym nie zapewnia odpowiedniego nawilżenia powierzchni) albo ma nieprawidłową strukturę (np. brakuje któregoś ze składników). A jaki jest tego efekt? Wysychanie rogówki i spojówki, którego pod żadnym pozorem nie należy lekceważyć.

Jak objawia się zespół suchego oka?

Istnieje kilka objawów, które mogą pojawić się w zespole suchego oka, jednak należy pamiętać, że u każdego z nas mogą one występować w różnej ilości i z różnym natężeniem. Są to zwykle: swędzenie, pieczenie i ból w oku, uczucie dyskomfortu i suchości (mogące objawiać się charakterystycznym wrażeniem „piasku pod powiekami”) czy nadwrażliwość na światło. Może wystąpić również surowicza wydzielina oraz przekrwienie. Objawy nasilają się podczas przebywania w ogrzewanych lub klimatyzowanych pomieszczeniach (działanie suchego powietrze), a także w trakcie pracy przy komputerze czy oglądania telewizji (rzadkie mruganie).

Diagnozowanie schorzenia

Diagnoza brzmiąca „zespół suchego oka” stawiana jest po wykonaniu kilku niezbędnych badań. Pierwszą przemawiającą za nią przesłanką jest zwykle zaobserwowanie objawów, które mogą wystąpić w tym schorzeniu. Następnie lekarz może ocenić szybkość wysychania oczu, wygląd menisku łzowego, sprawdzić występowanie ubytków nabłonka rogówki, skład i warstwy filmu łzowego, a także ocenić wydzielanie łez (tzw. test Schirmera). Wszystkie te badania możemy wykonać w atrakcyjnych cenach w Specjalistycznym Centrum Korekcji Wzroku Vidium Medica, które posiada swoje oddziały w Warszawie i Krakowie.

Kto jest w grupie ryzyka zespołu suchego oka?

Wbrew pozorom, wcale nie jest to takie rzadkie schorzenie. Szacuje się, że dotyczy nawet 15% dorosłych. Może wystąpić w towarzystwie różnych chorób, głównie autoimmunologicznych (np. reumatoidalnego zapalenia stawów, zespołu Sj?grena), neurologicznych, a także dermatologicznych. Nieutrzymywanie właściwej higieny oczu to podstawowy błąd, który może zaowocować wystąpieniem tego zespołu. Do innych jego przyczyn należą m.in.: stosowanie niektórych leków oraz rzadkie mruganie. Swój udział mogą mieć w nim również soczewki kontaktowe, ponieważ ich obecność uniemożliwia dokładne rozprowadzenie filmu łzowego na całej powierzchni oka. Strzec powinni się także palacze – palenie zwiększa ryzyko wystąpienia tego schorzenia .

Jak wygląda leczenie zespołu suchego oka?

Podstawą terapii jest regularne stosowanie odpowiednich leków w postaci kropli, tzw. sztucznych łez. Ich zadanie może być różne – dla jednych będzie to nawilżenie oczu, dla innych uzupełnienie brakujących składników filmu łzowego. Na rynku jest bardzo wiele takich preparatów o przeróżnym składzie. Dlatego ważne jest, aby lekarz odpowiednio dobrał dla nas taki lek, który idealnie trafi w potrzeby naszych oczu. Zastosowanie zatyczek do kanalików łzowych to inna opcja terapeutyczna. Ich działanie polega na tym, że poprzez częściowe przyblokowanie drogi odpływu łez zwiększa się ilość filmu łzowego w oku. Na rynku dostępna jest cała gama takich zatyczek różniących się między sobą rozmiarem, przeznaczeniem, jak również materiałem, z którego są wykonane. Jeszcze innym rozwiązaniem jest poddanie się tzw. terapii z wykorzystaniem intensywnego światła. To rodzaj zabiegu, podczas którego specjalnym, wysokoenergetycznym impulsem światła stymuluje się fizjologiczny aparat łzowy do wytwarzania filmu łzowego.

Zanim jednak będzie trzeba leczyć zespół suchego oka, warto już dziś zatroszczyć się o zdrowie naszego narządu wzroku i stosować skuteczną prewencję tego schorzenia. Dbałość o higienę, rzucenie palenia, ograniczenie ekspozycji oczu na suche powietrze (wiatr, dymy, klimatyzacje, wentylatory itp.), częste mruganie, rozsądne planowanie czasu spędzonego przed wszelkiego rodzaju monitorami to przykłady działań, które mogą sprawić, że zespół suchego oka nie będzie nam groźny. A wtedy, jak w samochodzie wyposażonym w świetnie działające spryskiwacze, będziemy mogli realizować nasze plany bez obaw, że coś nas zatrzyma.