O co chodzi w rewitalizacji Śródmieścia? "Stawiamy na zmiany społeczne" [WYWIAD]

Rewitalizacja Śródmieścia to temat budzący wiele emocji. Woonerf, kolorowe ławki u zbiegu ul. 3 Maja i Zapiecek, parklety - to tylko niektóre działania mające zmienić oblicze włocławskiej starówki. Co w procesie przywracania jej dawnego blasku jest najważniejsze, wyjaśnia Aneta Chełminiak, p.o. dyrektora Biura Rewitalizacji.

Sporo zamieszania wywołały ostatnio ławeczki, które pojawiły się na ul. 3 Maja. Jaki był zamysł ustawienia ich w tym miejscu?

Tymczasową instalacją zaproponowaną mieszkańcom chcieliśmy zwrócić uwagę na zmiany, które dzieją się w Śródmieściu. Zaproponowana instalacja, w tym kolory ławek i kwietników były bardzo wyraziste i rzeczywiście zwróciły uwagę wielu osób, nie tylko mieszkańców. Jednak trzeba zaznaczyć, że miejsce to, poza delikatnymi zniszczeniami jednej z ławek, nie zostało zdewastowane, kwietniki tam stały, rośliny nie zniknęły, ławki również nie zmieniły swoich lokalizacji. Ponadto mieliśmy sygnały, że mieszkańcy pilnowali, zwracali uwagę na to miejsce.

Z uwagi na oczekiwania mieszkańców co do stonowania m.in. kolorystycznego instalacji, przystąpiliśmy do realizacji tego pomysłu. Zdecydowaliśmy, że we ciągu kilku dni kwietniki zostaną zastąpione gazonami z kwiatami, ławki zostaną przemalowane. Ale to miejsce nadal tam będzie, nadal będą kolorowe ławki i zieleń.

Wiele osób, kiedy myśli o rewitalizacji, chyba chciałoby, żeby efekt był natychmiastowy i kompleksowy, nie biorąc przy tym pod uwagę, że z wielu względów nie da się tego tak zrobić...

Za nami ponad pół roku realizacji Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Włocławek na lata 2018-2028, zostało przygotowane sprawozdanie z dotychczasowych działań, które pokazuje pozytywne zmiany jakie zachodzą głównie w sferze społecznej. W 2018 roku w ramach GPR była rozpoczęta realizacja 15 projektów, które mają swoją kontynuację w kolejnych latach. W 2019 zaplanowano wdrożenie kolejnych 36 projektów. Razem mamy więc już ponad 50 przedsięwzięć dla obszaru rewitalizacji.

[ZT]33139[/ZT]

Przede wszystkim w Gminnym Programie Rewitalizacji stawiamy na zmiany społeczne, aktywizację mieszkańców. To właśnie problemy społeczne były podstawą wyznaczenia obszaru rewitalizacji. Mamy świadomość, że na tym obszarze mieszka wiele osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, ponieważ znaleźli się z trudnych sytuacjach powodujących konieczność zapewnienia im tej pomocy, np. ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, itp. Te problemy, czy też kwestie edukacji, bezpieczeństwa, które często były poruszane podczas konsultacji społecznych, są kluczowe dla obszaru rewitalizacji i wobec nich są planowane najważniejsze zmiany. Zdajemy sobie sprawę również, że na obszarze rewitalizacji nie mieszkają tylko osoby z problemami.

Druga kwestia to zmiana wizerunku tego obszaru. Spotkaliśmy się na etapie przygotowywania Gminnego Programu Rewitalizacji z tym, że ten obszar odbierany jest bardzo negatywnie. Wprowadzanymi działaniami chcemy pokazać, że Śródmieście jest interesujące, poprawia się jego bezpieczeństwo oraz jest i będzie tutaj wiele działań społecznych, kulturalnych, aktywizacyjnych, jak chociażby kawiarnia obywatelska „Śródmieście Cafe”.

Działania społeczne, podczas których pracujemy z mieszkańcami, dają efekty powoli, one nie będą widoczne natychmiast.

Równolegle do zmian społecznych realizujemy zmiany widoczne w przestrzeni, jednak one również wymagają czasu. Taką zmianą planowaną w perspektywie obecnego i przyszłego roku jest projekt „3 Maja woonerfem”. Ten rok, szczególnie pierwsza połowa, to czas prac nad koncepcją, wysłuchanie mieszkańców w zakresie oczekiwanych zmian na ulicy 3 Maja. Późniejszy etap to projekt przebudowy, następnie realizacja inwestycji.

Ponadto w przestrzeni powstaną min. Centrum Wsparcia Społecznego, przebudowa kamienicy przy ul. 3 Maja 18, parki kieszonkowe, parklety. Wprowadzamy program dotacji dla właścicieli lub użytkowników wieczystych nieruchomości znajdujących się w obszarze rewitalizacji. To szereg działań, które wkraczają w sferę typowo przestrzenną, widoczną.

[ZT]33113[/ZT]

Wspomniała Pani o parkletach. To też jest nowość, choć ten temat poruszyła już w ubiegłym roku Gwoździarnia. Ile parakletów może się pojawić w Śródmieściu i gdzie dokładnie?

Gwoździarnia w minionym roku realizowała w ramach programu wsparcia projektów lokalnych, przy finansowym udziale Urzędu Miasta Włocławek i zaangażowaniu społecznym parklet. Obecnie planowana jest kolejna akcja społeczna z mieszkańcami w celu dokończenia budowy tego dodatkowego miejsca do siedzenia wzbogaconego roślinnością. Chcielibyśmy umieścić go w przestrzeni Śródmieścia. Rozpatrujemy kilka miejsc, negocjujemy z pomysłodawcami i inicjatorami budowy parkletu. Rozważamy m.in. lokalizację typowo na miejscu parkingowym, ponieważ taka jest idea parkletu. Jednocześnie chcemy wskazać, kto jest najważniejszy w tej przestrzeni – to człowiek, który stanowi centrum zmian w Śródmieściu. Oczywiście samochody też są istotne, ponieważ mieszkańcy muszą dotrzeć do swoich celów, ale chcemy wskazać na dominację i priorytetyzację ruchu pieszego w przestrzeni Śródmieścia. Stąd parklety, mające wymiary miejsca parkingowego, bedące oazą zieleni, odpoczynku, wśród zdominowanej przez auta przestrzeni.

Pierwszymi parkletami chcemy pokazać mieszkańcom, co to dokładnie jest, „oswajać” z nowa jakością przestrzeni, przyzwyczajać do takich instalacji, wypracować akceptację tych rozwiązań i pomysłów. Parklety są instalacjami naturalnymi, z drewna, z zielenią. Nie są duże, więc istnieje możliwość ich przemieszczenia, dają miejsca do odpoczynku, zatrzymania się na chwilę. Pierwszy parklet jest przygotowywany z inicjatywy Gwoździarni, a następne będą parkletami typowo miejskimi.

Poruszyła pani bardzo ciekawą kwestię wspominając, że mieszkańcy nie są z wieloma rzeczami oswojeni. Czy nie jest tak, że mieszkańcy – nie tylko Śródmieścia – potrzebują trochę czasu na zmianę sposobu myślenia o mieście i o tym jak ono może wyglądać? Bo np. parklet będzie „zabierał” jedno miejsce parkingowe, a chociażby na konsultacjach dotyczących woonerfu wywiązała się gorąca dyskusja o miejscach parkingowych i ruchu samochodów...

Chciałabym uspokoić, że jeden parklet to maksymalnie jedno miejsce parkingowe. Słuchając dyskusji mieszkańców, można dojść do wniosku, że każde miejsce parkingowe w Śródmieściu jest bardzo ważne. Parkletów będzie w tym roku kilka i nawet jeśli staną typowo na miejscach parkingowych, jak zakłada ich idea, będzie to zaledwie kilka miejsc.

[ZT]30977[/ZT]

W ramach konsultacji społecznych staramy się mieszkańcom przybliżać możliwe zmiany przestrzenne, np. podczas konsultacji projektu „3 Maja woonerfem” zostały zaprezentowane różne koncepcje zagospodarowania tej przestrzeni. One nie są na chwilę obecną widoczne we Włocławku, ponieważ to jest proces, który postępuje i jest konsultowany z mieszkańcami. Mieszkańcy wskazują, co chcieliby widzieć w tej przestrzeni, a czego nie.

Jesteśmy otwarci na pomysły mieszkańców, które być może uda nam się prototypować, czyli wprowadzać w przestrzeń jako rozwiązania tymczasowe, np. zamknięcie jakiegoś odcinka ulicy.

Zakładamy, że będziemy też bardzo intensywnie pracować z mieszkańcami w celu wypracowania rozwiązań dla projektu „3 Maja woonerfem”. Te konsultacje, które rozpoczęły się w kawiarni obywatelskiej, były początkiem do dalszej pracy. W międzyczasie studenci przygotowują swoje koncepcje, które zostaną potraktowane jako inspiracja dla przyszłej przebudowy. Studenci spojrzą na miasto i tę ulice z innej perspektywy niż mieszkańcy.

Niedawno zakończyły się konsultacje dotyczące Specjalnej Strefy Rewitalizacji, trwa realizacja projektu „3 Maja woonerfem”. Co jeszcze w najbliższym czasie będzie się działo w kwestii rewitalizacji?

U zbiegu ulic Brzeskiej i Piekarskiej będzie realizowany projekt Centrum Wsparcia Społecznego, z przeznaczeniem dla seniorów i osób z niepełnosprawnością, na który Miasto planuje pozyskać dofinansowanie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Kolejne przedsięwzięcie, dla którego będziemy występować o środki finansowe, to kamienica przy ulicy 3 Maja 18, w której będzie kawiarnia obywatelska z podwórkiem partycypacyjnym, Centrum Aktywizacji i Przedsiębiorczości, mieszkania dla uzdolnionych absolwentów, mieszkanie dla artysty, siedziba Lokalnej Grupy Działania, czyli tak naprawdę będzie to centrum działań społecznych na rzecz mieszkańców w obszarze rewitalizacji.

[ZT]33161[/ZT]

W najbliższym czasie, w ramach Specjalnej Strefy Rewitalizacji, zostaną wprowadzone dotacje do remontów, gdzie przewidzieliśmy cztery pogramy pozyskania dofinansowania do 50% nakładów koniecznych na remont nieruchomości przez właścicieli lub użytkowników wieczystych.

Nawiązując do zmiany wizerunku, Śródmieście cieszy się raczej złą sławą. Czy jest jakiś pomysł, jakieś działania, które mają na celu zmianę przekonania, że np. „po Śródmieściu strach chodzić wieczorem”?

Planowane są działania w zakresie aktywizacji kulturalnej. Chcemy pokazać mieszkańcom obszaru rewitalizacji, również dzieciom, możliwość innego funkcjonowania w życiu społecznym. Są zaplanowane m.in. programy edukacyjne. Jednym z nich jest program „Trójka - dobra szkoła”, którym chcemy wzmocnić możliwości edukacyjne dzieci poprzez doposażenie szkoły w różne pracownie – językową, chemiczną itd., żeby stworzyć lepsze warunki do nauki. Zakładamy też modernizację placu apelowego. Zaplanowane są międzypokoleniowe przedsięwzięcia integracyjne dla społeczności lokalnej, warsztaty, spotkania, koncerty.

Poza tym w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji kontynuujemy realizację programu wsparcia projektów lokalnych, czyli mikrograntów dla osób zamieszkujących śródmieście oraz osób, które chcą coś zrobić dla mieszkańców tego obszaru, np. zorganizować jakieś wydarzenie, wystawę, wspólne działanie. Chcemy pokazywać tę przestrzeń w trochę inny sposób, uświadomić mieszkańcom, że w Śródmieściu dzieje się wiele ciekawych rzeczy.

Gorąco zachęcam do zapoznania się z ofertą kawiarni obywatelskiej, którą obecnie opiekuje się Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania, prowadząca m.in. szereg działań aktywizacyjnych dla społeczności lokalnej, ale także dla pozostałych mieszkańców miasta. Na każdy tydzień przygotowywany jest kalendarz różnorodnych wydarzeń, w których bezpłatnie mogą uczestniczyć zainteresowane osoby, aby poznawać nowe rzeczy, rozwijać swoje zainteresowania i pasje.