Z jakimi nałogami zmagają się Polacy? Znamy wyniki badania

Alkohol, nikotyna, objadanie się - z tymi nałogami najczęściej zmagają się Polacy. Znamy wyniki Ogólnopolskiego Badania Nałogów 2022 

Co druga osoba biorąca udział w Ogólnopolskim Badaniu Nałogów zadeklarowała, że zmaga się z uzależnieniem od alkoholu. W czołówce nałogów niezmiennie pozostaje nikotyna, którą wskazała co trzecia badana osoba. Zaskakująco wysoko uplasowało się objadanie się, które było najczęściej wskazywanym nałogiem przez kobiety.

Ogólnopolskie Badanie Nałogów to projekt zainicjowany przez dwóch naukowców Polskiej Akademii Nauk - dr. hab. Mateusza Golę oraz Macieja Skorko. Po raz pierwszy odbyło się na przełomie 2018 i 2019 roku. Druga edycja trwała od czerwca do września 2022 roku za pośrednictwem aplikacji Nałogometr - dostępnego bezpłatnie narzędzia, które wspiera uzależnione osoby w radzeniu sobie z nałogiem i zrozumieniu, co powoduje poczucie „głodu” nałogowego.

Przez cały okres badania Nałogometr pobrało 20 826 osób - nie tylko z Polski, ale także z krajów zagranicznych, wśród których dominowały Wielka Brytania, Niemcy oraz Holandia. Tak duża grupa badawcza pozwoliła naukowcom w bardzo krótkim czasie osiągnąć zakładane cele.

- Format nauki obywatelskiej, jaki wykorzystaliśmy w OBN, może być skuteczny jedynie przy masowym i bezinteresownym zaangażowaniu tysięcy ludzi. Potęga crowd sourcingu pozwoliła nam rozwiązać w krótkim czasie problemy badawcze, których rozwiązanie konwencjonalnymi metodami psychologii, zajęłoby nam minimum 5-7 lat pracy. Kolektywny wysiłek blisko 40 tysięcy użytkowników dwóch edycji OBN to znakomity dowód na to, jak każdy z nas może przyczynić się do rozwoju nauki, która ma potencjał zmieniać na lepsze życie każdego z nas - powiedział Maciej Skorko.

Wszystkie warunki potrzebne do dołączenia do badania spełniło 15 477 osób. Aż 49,3% z nich zadeklarowało, że zmaga się z nałogiem alkoholowym. Nałóg ten dominował prawie w każdej grupie badawczej. Prawie, bo wśród kobiet, najczęściej deklarowanym nałogiem było objadanie się.

- Jestem zaskoczony tym, że na trzecim miejscu uplasowało się objadanie. Zgodnie z klasyfikacjami zaburzeń i chorób, takimi jak np. Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób Światowej Organizacji Zdrowia, objadanie nie jest nałogiem, ale zaburzeniem odżywiania, jeśli prowadzi do znacznego wzrostu masy ciała. Jednak nowoczesne badania mózgu coraz częściej pokazują, że mechanizmy leżące u podłoża kompulsywnego objadania się, mogą przypominać te znane z uzależnień behawioralnych takich jak np. hazard czy uzależnienie od gier komputerowych. Wraz z rozpowszechnieniem fastfoodów i łatwo dostępnych przekąsek i napojów, z dużą ilością cukrów problem objadania bardzo się nasilił – stwierdził dr hab. Mateusz Gola.

Zaskoczeniem nie jest za to wysoki wskaźnik osób, które zadeklarowały uzależnienie od nikotyny. Nałóg ten wskazało 36,5% badanych. Na kolejnych miejscach znalazły się wspomniane wcześniej objadanie się (30,3%) oraz pornografia. Wśród 23% osób zmagających się z tym nałogiem, problem powszechny był zwłaszcza wśród mężczyzn, którzy stanowili 90% tej grupy. Co siódma osoba biorąca udział w badaniu wskazała, że zmaga się nałogowym używaniem marihuany (14,33%). W sporej części społeczeństwa panuje błędne przekonanie, że od marihuany nie można się uzależnić.

- Tak, od konopi można się uzależnić i jest to największe ryzyko związane z ich używaniem. U około 10% osób, które kiedykolwiek używały konopi, prawdopodobnie rozwinie się uzależnienie. Wyniki te są nieco niższe niż w przypadku innych substancji psychoaktywnych, przykładowo dla kokainy i alkoholu ponad 20%, a dla tytoniu już prawie 70%. Przemawia to za niższym potencjałem uzależniającym konopi w porównaniu ze wspomnianymi substancjami. Jednak z uzależnieniem od konopi zmaga się ponad 22 milionów osób na świecie – przyznała dr Alicja Bińkowska.

Uzyskane dane podczas Ogólnopolskiego Badania Nałogów pozwolą polskim naukowcom w dalszym ulepszaniu i zwiększaniu efektywności inteligentnych narzędzi wsparcia, które potrafią pomóc osobie uzależnionej przewidzieć sytuację prowadzącą do nieświadomego dążenia do przerwania abstynencji lub powrotu do nałogowych zachowań.

- Wykonaliśmy kolejny krok na drodze do stworzenia sztucznej inteligencji wspierającej uzyskanie i utrzymanie abstynencji lub redukcję szkód w grupach osób o różnym natężeniu problemowych zachowań nałogowych. Obecnie analizujemy uzyskane dane w celu opracowania skutecznego schematu interwencji nakierowanych na redukcje ryzyka złamania – zapowiedział Maciej Skorko.

Pełny raport z Ogólnopolskiego Badania Nałogów 2022 można pobrać bezpłatnie z oficjalnej strony BadanieNalogow.pl