Rok 2025 przynosi poważne zmiany w polskim systemie oświaty. Reformy edukacyjne ogłoszone przez Ministerstwo Edukacji i Nauki mają na celu stworzenie nowocześniejszego, sprawiedliwego i skutecznego systemu edukacji, który lepiej odpowiada na potrzeby zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Chodzi zarówno o poprawę warunków pracy edukatorów, jak i dostosowanie programu nauczania do wyzwań XXI wieku. Jednym z ważniejszych punktów planowanej reformy jest podwyżka wynagrodzeń nauczycieli, która ma być zachętą do podnoszenia jakości nauczania. Reforma przewiduje też wprowadzenie nowych przedmiotów do szkół, które poszerzą wiedzę uczniów, ale i pomogą im rozwijać umiejętności potrzebne w przyszłości.
Jednym z bazowych elementów reformy szkolnictwa w 2025 roku jest podwyżka wynagrodzeń dla nauczycieli. W ciągu ostatnich lat temat ten był wielokrotnie dyskutowany w środowisku edukacyjnym. Choć w 2019 roku wprowadzono już podwyżki, to wciąż pozostawały one niewystarczające, by przyciągnąć do zawodu najlepszych specjalistów i utrzymać ich w szkołach. Traci na tym przede wszystkim jakość nauczania, bo brak dobrze opłacanych nauczycieli i problemy z zatrzymaniem ich w zawodzie odbijają się na poziomie edukacji. Zmiany zapowiedziane na 2025 rok mają być odpowiedzią na ten problem.
Według najnowszej ustawy budżetowej wynagrodzenia wzrosną o 5%, a podwyżki będą obowiązywać z wyrównaniem od 1 stycznia. W praktyce oznacza to, że kwota bazowa wyniesie 5434,82 zł, co wpłynie na średnie zarobki nauczycieli na każdym poziomie awansu. Początkujący będą mogli liczyć na 6672,31 zł brutto, mianowani – 7826,14 zł, a dyplomowani nawet na 10 000,07 zł. Choć wypłaty mogą trochę poczekać (maksymalnie do trzech miesięcy po ogłoszeniu ustawy), rząd zapewnia, że pieniądze trafią na konta z wyrównaniem.
Choć 5-procentowy wzrost brzmi dobrze, nie wszyscy są zadowoleni. Minister edukacji Barbara Nowacka postulowała 10-procentowe podwyżki wynagrodzeń, co miałoby bardziej adekwatnie odzwierciedlać rosnące koszty życia i obciążenia zawodowe nauczycieli, ale ostatecznie przeforsowano niższą kwotę, taką samą jak dla innych pracowników budżetówki. Krytycznie podchodzi do tego środowisko nauczycielskie, wskazując, że podwyżki to bardziej waloryzacja niż realna poprawa sytuacji finansowej. Sławomir Broniarz z ZNP zaznacza, że to wciąż za mało, by powstrzymać nauczycieli przed rezygnacją z zawodu. Jego zdaniem, waloryzacja nie rozwiązuje podstawowych problemów związanych z niskimi zarobkami w oświacie.
Podwyżka wynagrodzeń nauczycieli wpłynie nie tylko na ich pensje zasadnicze, ale i zależne od nich dodatki. Minimalne wynagrodzenie zasadnicze dla nauczycieli z tytułem magistra i przygotowaniem pedagogicznym proporcjonalnie wzrośnie, co może poprawić sytuację nauczycieli początkujących. Reforma zakłada też zmiany w zasadach przyznawania godzin ponadwymiarowych i dodatków motywacyjnych, planowane jest wydłużenie okresu uprawnień do świadczeń kompensacyjnych do 2042 r. i ujednolicenie zasad ochrony przedemerytalnej. Wszystko po to, by dać nauczycielom większe poczucie bezpieczeństwa i zachęcić młodych do pracy w szkołach.
Już od września 2025 roku w szkołach pojawi się nowy przedmiot – edukacja zdrowotna, który zastąpi dotychczasowe wychowanie do życia w rodzinie (WDŻ). To zmiana, która ma pomóc młodzieży lepiej zadbać o swoje zdrowie – zarówno fizyczne, jak i psychiczne. W ramach przedmiotu uczniowie będą uczyć się, jak prowadzić zdrowy styl życia, jak dbać o swoje ciało, co jeść, jak radzić sobie ze stresem i unikać niebezpiecznych używek. Program obejmie również temat bezpieczeństwa w internecie, aby młodzież wiedziała, jak skuteczniej chronić się przed zagrożeniami w sieci.
Zmiany obejmą uczniów od klas IV do VIII w szkołach podstawowych, a także licealistów i uczniów szkół branżowych. Zamiast skupiać się tylko na rodzinie, jak w przypadku WDŻ, edukacja zdrowotna będzie bardziej kompleksowa. Program wprowadzi tematy, które będą wspierały młodzież w prowadzeniu świadomego, dobrego życia i unikaniu zachowań ryzykownych. Ma być odpowiedzią na rosnące problemy zdrowotne młodych ludzi, takie jak otyłość, uzależnienia czy choroby psychiczne.
Reforma 2025 zakłada też wprowadzenie nowego przedmiotu – edukacja obywatelska, który zastąpi obecną historię i teraźniejszość (HiT) w szkołach średnich. Zamiast tradycyjnej nauki faktów historycznych, uczniowie będą uczyć się, jak aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym i obywatelskim. Celem jest kształtowanie postaw patriotycznych, odpowiedzialności za wspólnotę i zaangażowania w sprawy społeczne.
Przedmiot będzie koncentrował się zwłaszcza na umiejętnościach praktycznych – takich jak współpraca w grupie, podejmowanie świadomych decyzji, organizowanie działań na rzecz wspólnoty, kampanii społecznych, czy rozwiązywanie lokalnych problemów. Nauczyć ma też uczniów, jak działać i współpracować z instytucjami rządowymi i publicznymi, np. urzędami, sądami, policją czy samorządami. Edukacja obywatelska pomagać będzie młodym ludziom lepiej zrozumieć, jak funkcjonuje demokracja i da im narzędzia do aktywnego udziału w życiu społecznym i politycznym.
