Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku istnieje już 20 lat. Przez ten czas wykształciła 6300 absolwentów.
Starania o utworzenie uczelni państwowej podjęto w czasie, gdy na mapie administracyjnej kraju widniało jeszcze województwo włocławskie. W maju 2000 roku Rada Miasta Włocławka podjęła stanowisko w sprawie funkcjonowania Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
Wyrazem obywatelskich dążeń stało się zarejestrowanie 16 września 2000 roku Stowarzyszenia na rzecz Utworzenia Kujawsko-Dobrzyńskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku. O powołanie państwowej uczelni zabiegali także parlamentarzyści z regionu włocławskiego.
Ostateczne deklaracje na rzecz włocławskiej państwowej uczelni zawarto w podpisanym 13 grudnia 2001 roku porozumieniu wojewody kujawsko-pomorskiego, marszałka województwa kujawsko-pomorskiego, prezydenta Włocławka i Stowarzyszenia na rzecz Kujawsko-Dobrzyńskiej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku.
Wojewoda zadeklarował przekazanie na rzecz uczelni budynku przy ulicy 3 Maja, który jest obecnie siedzibą uczelni, marszałek natomiast – bazy lokalowej i materialnej Zespołu Kolegiów Nauczycielskich wraz z biblioteką.
Wkrótce potem, 20 września 2001 r., Rada Ministrów RP wydała rozporządzenie o powołaniu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku. Pierwszym rektorem został prof. Krzysztof A. Kuczyński.
Formalnie uczelnia rozpoczęła działalność 1 lutego 2002 r., a pierwsza inauguracja roku akademickiego miała miejsce 26 lutego. Zajęcia na kierunku stosunki międzynarodowe rozpoczęło 94 studentów. W październiku 2002 r. 666 osób podjęło studia na kierunkach: filologia, stosunki międzynarodowe, język polski.
W 2004 r. uczelnia rozpoczęła kształcenie na kierunku zarządzanie i marketing na specjalności zarządzanie małym i średnim przedsiębiorstwem, od października 2006 r. na specjalności informatyka w zarządzaniu.
Później uruchomiono administrację, informatykę i pedagogikę oraz kierunki: mechanika i budowa maszyn, finanse i rachunkowość, prawo, pedagogika wczesnoszkolna i przedszkolna (studia jednolite magisterskie), menedżerskie studia finansowo-prawne (studia II stopnia), pielęgniarstwo (studia I i II stopnia) bezpieczeństwo wewnętrzne oraz automatykę i robotykę.
Obecnie w PANS studiuje ok. 1200 studentów. Przez 20 lat akademia wykształciła 6300 absolwentów. Zgodnie z Ogólnopolskim Systemem Monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych w 2022 r. absolwenci stacjonarnych studiów I stopnia włocławskiej Akademii - uplasowali się na drugiej pozycji pod względem wysokości ich zarobków wśród uczelni województwa kujawsko-pomorskiego.
Uczelnia posiada dziś cztery obiekty dydaktyczne o łącznej powierzchni 16 tys. mkw, w tym znakomicie wyposażone Centrum Nauk Technicznych i Nowoczesnych Technologii oraz Monoprofilowe Centrum Symulacji Medycznej.
Zatrudnia ponad 100 pracowników akademickich, ponad 50 pracowników administracji i 15 pracowników przedszkola. Dodatkowo corocznie uczelnia zatrudnia na umowach cywilnoprawnych ok. 300 wykładowców i opiekunów praktyk studenckich.
Jak przystało na uczelnię realizującą kształcenie o profilu praktycznym, stawia na ścisłą współpracę z pracodawcami. Corocznie ponad 100 przedstawicieli pracodawców uczestniczy w przygotowywaniu planów studiów. Każdy taki program jest akceptowany przez zakładową radę ekspertów, w skład których wchodzą branżowi specjaliści z regionu.
Studenci realizują 6-miesięczną praktykę zawodową. Około 70% kadry akademickiej to osoby posiadające doświadczenie zawodowe nabyte poza systemem szkolnictwa wyższego. Uczelnia zatrudnia na częściach etatów dydaktycznych specjalistów praktyków (menadżerowie, inżynierzy, lekarze, pielęgniarki itp.). Ściśle współpracuje z przedsiębiorstwami z Włocławka i Brzeskiej Strefy Gospodarczej (wizyty studyjne, przygotowywanie zajęć na zlecenie poszczególnych przedsiębiorstw).
Włocławska PANS prowadzi aktywną współpracę zagraniczną. Od momentu jej powstania przyjechało do Włocławka 600 studentów i wykładowców z partnerskich uczelni zagranicznych, a ponad 600 pracowników i studentów PANS uczestniczyło w wyjazdach do zagranicznych uczelni.
Choć główny nacisk uczelnia kładzie na dydaktykę, nie zapomina też o działalności naukowej, corocznie organizując trzy cykliczne konferencje międzynarodowe i kilka krajowych. Wydawnictwo uczelni znalazło się w ministerialnym wykazie wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe, a w wykazie czasopism naukowych znajduje się periodyk „Pielęgniarstwo Neurologiczne i Neurochirurgiczne” (70 punktów), wydawany przez PANS.
Obok działalności dydaktycznej uczelnia pełni ważne funkcje gospodarcze, społeczne i kulturalne. Jest miejscem pracy kilkuset osób, które nierzadko wybierają Włocławek jako miejsce swojego zamieszkania właśnie z powodu zatrudnienia w PANS. Stwarza alternatywę dla młodych Włocławian, którzy bez niej szukaliby swojego miejsca w innym mieście. Kreuje życie społeczno-kulturalne miasta, organizując szereg wydarzeń: zawody gamingowe i e-sportowe, wydarzenia naukowe i popularno-naukowe, koncerty, festiwale, spotkania ze znanymi osobami, zajęcia Medycznego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
9 maja 2022 roku Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku podpisała z Ministerstwem Edukacji i Nauki umowę nr MEiN/2022/6/DIR/DID w sprawie realizacji przedsięwzięcia Dydaktyczna Inicjatywa Doskonałości.
Włocławska Akademia po raz trzeci została wyłoniona w ministerialnym konkursie. Laureaci zostali wybrani w oparciu o wybrane wskaźniki systemu Ekonomicznych Losów Absolwentów (ELA). Całkowita wartość umowy oraz dofinansowanie ze środków budżetu państwa wynosi 1 mln zł.
Dydaktyczna Inicjatywa Doskonałości to element realizacji planu zrównoważonego rozwoju, który zakłada, że każdy region Polski, a także każdy typ szkoły wyższej – niezależnie od tego, czy to uczelnia akademicka, czy zawodowa – musi mieć odpowiednie warunki do funkcjonowania.
W ramach zadania Akademia utworzy trzy nowe pracownie zawodowe:
Interaktywna pracownia anatomiczno-fizjologiczna (IPAF) będzie dwusalową pracownią międzykierunkową utworzoną w budynku dydaktycznym przy ul. Obrońców Wisły 1920 r. 21/25. Będą z niej korzystać studenci Pielęgniarstwa oraz Pedagogiki.
Utworzenie interaktywnej pracowni anatomiczno-fizjologicznej zwiększy jakość kształcenia z zakresu anatomii, fizjologii i patologii dla kier. pielęgniarstwo na studiach I stopnia. Doposażenie pracowni będzie wykorzystane do realizacji zajęć w ramach przedmiotów z modułów z zakresu podstaw opieki pielęgniarskiej oraz nauk w zakresie opieki specjalistycznej (studia I stopnia) a także zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej (studia II stopnia).
Utworzenie pracowni zwiększy także jakość realizacji zajęć dla studentów kier. Pedagogika – pierwsza pomoc przedmedyczna. Utworzenie pracowni umożliwi połączenie wielu strategii uczenia się sprzyjając zmniejszeniu dysonansu między teorią a praktyką.
Pracownia umożliwi prowadzenie symulowanych działań kryzysowych i przygotowania studentów do pracy w poszczególnych zespołach (operacyjnym, planowania i analizy zagrożeń, zabezpieczenia logistycznego i medycznego, itp.) w warunkach zbliżonych do realnych.
Dzięki utworzeniu pracowni możliwy będzie przyrost jakości kształcenia na kierunkach: Administracja, Pedagogika, Prawo oraz Bezpieczeństwo wewnętrzne. Wyposażenie pozwoli na przećwiczenie różnych epizodów sytuacji kryzysowych pojawiających się w pracy na stanowiskach związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa wewnętrznego.
Pracownia wychodzić ma również naprzeciw potrzebom doskonalenia kadr organów samorządowych, szkolenia kandydatów do zatrudnienia w organach administracji państwowej i samorządowej w zakresie organizacji ochrony ludności i zarządzania kryzysowego.