Cukrzyca to jedna z najczęstszych chorób przewlekłych naszych czasów. Wczesne rozpoznanie jest kluczowe dla jej skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom. Istnieje szereg charakterystycznych objawów, które mogą wskazywać na zaburzenia gospodarki węglowodanowej i powinny skłonić nas do wizyty u lekarza. Po jakich symptomach można rozpoznać cukrzycę? Jakie badania należy wykonać, aby wykryć tę chorobę? Czym się różni cukrzyca typu 1 od cukrzycy typu 2?
Cukrzyca to choroba, która u niektórych osób rozwija się latami, zanim pojawią się wyraźne objawy. Pierwsze symptomy mogą nie wzbudzać podejrzeń i być ignorowane przez chorego. Dlatego warto zwracać uwagę na stan swojego zdrowia i reagować, gdy tylko się pogorszy. Warto też regularnie wykonywać profilaktyczne badania, które powinny obejmować m.in. morfologię czy badanie poziomu cukru we krwi, aby wykryć nieprawidłowości na wczesnym etapie, zanim dojdzie do rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy.
Objawy, które mogą wskazywać na możliwość występowania znacznej hiperglikemii, czyli wysokiego poziomu cukru we krwi, to przede wszystkim:
Co istotne, są to objawy, które mogą, ale nie muszą występować u diabetyków. Na ich podstawie nie można jednoznacznie stwierdzić, czy występuje u nas cukrzyca. Jedynym miarodajnym sposobem na zdiagnozowanie tej choroby jest zbadanie stężenia glukozy we krwi.
Jeśli występują u nas objawy wskazujące na rozwój cukrzycy, lekarz może zlecić odpowiednią diagnostykę, aby to potwierdzić. Pierwszym krokiem jest zbadanie tzw. glikemii przygodnej, czyli pomiar glukozy we krwi o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatnio spożytego posiłku. Prawidłowy wynik wynosi poniżej 200 mg/dl. Wyższe wartości stanowią dla lekarza podstawę do rozpoznania cukrzycy i wdrożenia leczenia.
Często jednak diagnostyka cukrzycy na tym się nie kończy. Bywa tak, że u chorego występuje glikemia przygodna, a nie obserwuje się u niego charakterystycznych objawów cukrzycy. Wówczas lekarz może zlecić dodatkowo dwukrotne badanie glukozy na czczo lub jednorazowe oznaczenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Gdy to nie pomoże w postawieniu ostatecznej diagnozy – wysyła pacjenta na test tolerancji glukozy (Oral Glucose Tolerance Test – OGTT). W przypadku glukozy na czczo wynik powyżej 126 mg/dl może świadczyć o cukrzycy. Wartość powyżej 200 mg/dl w 120. minucie OGTT również stanowi podstawę do rozpoznania tej choroby. Jeśli lekarz bierze pod uwagę również HbA1c, to za nieprawidłowy uznawany jest wynik powyżej 6,5%.
Cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2 to dwie zupełnie inne choroby, chociaż w obu przypadkach stwierdza się hiperglikemię i występują podobne objawy. Ta pierwsza to choroba autoimmunologiczna, która najczęściej rozpoznawana jest jeszcze w dzieciństwie i wynika z uszkodzenia komórek beta trzustki. Leczenie tego typu cukrzycy wymaga insulinoterapii, ponieważ organizm chorego nie jest w stanie wytwarzać jej samodzielnie.
Cukrzyca typu 2 to choroba, która w dużej mierze wynika ze stylu życia i rozpoznawana jest przede wszystkim u dorosłych. W większości przypadków nie wymaga podawania insuliny, a leczenie głównie polega na zmianie stylu życia, w tym przestrzegania zaleceń dietetycznych i dbania o regularną aktywność fizyczną. Jeśli jest taka potrzeba, lekarz może również wprowadzić farmakoterapię lekami przeciwcukrzycowymi, np. metforminą. Wiek pacjenta nie jest jednak czynnikiem determinującym typ cukrzycy. Coraz częściej typ 2 rozpoznaje się u dzieci, a typ 1 u dorosłych (np. cukrzyca LADA), przez co prawidłowe rozpoznanie stało się dla lekarzy trudniejsze. Diagnostykę ułatwia oznaczenie przeciwciał przeciwko komórkom wysp trzustkowych, które występują tylko u chorych na cukrzycę typu 1.
Źródła:
