canva.com
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) stres to jeden z głównych problemów zdrowia publicznego na świecie. Utrudnia on normalne funkcjonowanie, w tym zdrowy sen. Nie dziwi zatem fakt, że coraz więcej osób poszukuje nowych metod na walkę ze stresem. Jak się okazuje, dobry kierunek może stanowić powrót do natury, czyli ziołolecznictwo.
Organiczne związki chemiczne występujące w wielu roślinach mogą wpływać na nasze zdrowie i samopoczucie. Jeszcze przed dostępem do zaawansowanych technologii badawczych, takich jak chromatografia czy spektrometria, ludzie stosowali określone zioła na stres oraz lepszy sen. W przypadku niektórych roślin korzystne działanie na układ nerwowy jest znane nawet od tysiącleci.
Dziś dzięki nauce wiemy, że istnieją zioła, które zawierają związki chemiczne o właściwościach np.:
Na tym oczywiście nie koniec cennych właściwości ziół. Pośrednio mogą one wpływać na stres i sen poprzez swoje działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne oraz neuroprotekcyjne.
Źródło cennych informacji na temat prozdrowotnych ziół występujących w Polsce stanowi portal: https://pro-farm.pl/.
W ostatnich latach coraz więcej osób decyduje się na stosowanie suplementów diety z ashwagandhą. To roślina pochodząca z medycyny ajurwedyjskiej, znana także pod nazwą witania ospała lub żeń-szeń indyjski.
Za wpływ ashwagandhy na układ nerwowy człowieka odpowiadają witanolidy – związki chemiczne występujących w roślinie, które cechują się duża aktywnością biologiczną. Dzięki nim ashwagandha jest dziś klasyfikowana jako adaptogen, czyli naturalny środek pomagający organizmowi radzić sobie ze stresem. Wiadomo, że ashwagandha pozytywnie wpływa także na jakość i długość snu.
W jednym z badań klinicznych wzięto pod lupę bezpieczeństwo i skuteczność działania ashwagandhy u ludzi. Udowodniono, że stosowanie tej rośliny obniża poziom kortyzolu (hormonu stresu) w surowicy krwi, nie powodując przy tym żadnych skutków ubocznych[1].
Ashwagandha ma znacznie więcej właściwości korzystnych dla zdrowia. Przeczytasz o nich w artykule: https://pro-farm.pl/co-to-jest-ashwagandha-i-jak-dziala-jakie-tabletki-wybrac/.
Niektóre zioła na stres i nerwy możesz wyhodować we własnym ogródku. Do nich z pewnością należy melisa lekarska, czyli roślina od pokoleń stosowana w ziołolecznictwie. Zawiera liczne związki fenolowe, garbniki, kwas ursulowy i askorbowy, alkaloidy, kumarynę, a także proantycyjanidyny.
Napary z melisy możesz stosować w stanach wzmożonego pobudzenia nerwowego, niepokoju oraz bezsenności. Mają one łagodne działanie uspokajające, przeciwlękowe oraz nasenne. Przy dłuższym podawaniu korzystnie wpływają na samopoczucie psychiczne.
W tradycyjnej irańskiej medycynie melisę używa się do leczenia łagodnych chorób serca na tle nerwowym. Przeprowadzono badanie, w którym osoby z łagodnym kołataniem serca przyjmowały suche ekstrakty z melisy przez 14 dni (2 razy dziennie kapsułki zawierające 500 mg liofilizowanego ekstraktu z liści melisy). Dowiedziono, że terapia ta zmniejszyła uczucie niepokoju, bezsenność oraz częstotliwość dolegliwości kardiologicznych – bez poważnych skutków ubocznych[2].
Nie wszystkie zioła wymagają spożycia, by zapewnić działanie łagodzące stres i ułatwić zasypianie. Doskonały przykład stanowi lawenda wąskolistna, inaczej nazywana lawendą lekarską.
Kwiaty lawendy zawierają cenny olejek eteryczny zbudowany z wielu aktywnych związków chemicznych, takich jak octan linalolu, linalol, limonen i β-ocymen. Zawiera też kwasy fenolowe, triterpeny, fitosterole i flawanoidy. Dzięki nim łagodzi stany napięcia nerwowego, niepokoju oraz bezsenności, gdy używa się go do inhalacji.
W jednym z badań analizowano wpływ zapachu lawendy na samopoczucie osób czekających na wizytę u stomatologa. Badano u nich aktualny poziom lęku oraz uogólniony stan lęku stomatologicznego. Większość pacjentów odczuwała umiarkowany stres, jednak u osób wdychających zapach lawendy stwierdzono znacznie niższy poziom lęku tuż przed wejściem do gabinetu[2].
Wśród roślin powszechnie występujących w Polsce szczególny wpływ na samopoczucie psychiczne ma ziele dziurawca. Zebrane w początkowym okresie kwitnienia obfituje w hiperycynę i jej pochodne, flawonoidy, ksantony, kwasy fenolowe, garbniki i olejek eteryczny.
Substancje aktywne występujące w zielu dziurawca stanowią naturalne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, dopaminy, norepinfryny, noradrenaliny oraz GABA. Ze względu na to przyczyniają się do mniejszego odczuwania lęku, poprawy samopoczucia psychicznego i zdrowszego snu.
Wyniki wielu badań klinicznych wykazały skuteczność oraz bezpieczeństwo stosowania wyciągów z ziela dziurawca przez okres 4-6 tygodni[2].
Omawiając warte uwagi zioła na stres, warto wspomnieć także o różeńcu górskim, nazywanym również arktycznym korzeniem. To roślina występująca w obszarze wokółbiegunowym, m.in. w krajach azjatyckich, gdzie od pokoleń stosuje się ją w medycynie naturalnej. Właściwości korzystne dla zdrowia (także psychicznego) ma kłącze różeńca górskiego, które uznaje się za adaptogen.
Różeniec górski zawiera substancje aktywne obniżające poziom kortyzolu (hormonu stresu) we krwi. Takim działaniem charakteryzują się m.in. rozawina, salidrozydy i flawanoidy. Ponadto mają one również pozytywny wpływ na funkcje poznawcze.
W sieci znajdziesz zarówno suszony korzeń różeńca górskiego, jak i kapsułki i tabletki, które go zawierają.
Osoby borykające się ze wzmożonym napięciem emocjonalnym, które utrudnia im zasypianie, mogą spróbować bezpiecznych ziół o łagodnym działaniu uspokajającym. Istnieje wiele dowodów naukowych na to, że zioła na stres działają. Jeśli jednak naprawdę chcesz zadbać o swoje samopoczucie psychiczne, miej na uwadze również prowadzony przez siebie styl życia. Poświęcaj czas na odpoczynek, jedz zdrowo i spotykaj się z bliskimi. Jeżeli potrzebujesz pomocy, skorzystaj ze wsparcia specjalisty w zakresie zdrowia psychicznego.
Więcej na temat ziołolecznictwa przeczytasz w artykule: https://ddwloclawek.pl/pl/701_artykuly-sponsorowane/41594_ziololecznictwo-naturalne-sposoby-na-zdrowie.html
Źródła:
1.Połumackanycz M., Forencewicz A., Wesołowski M., Viapiana A., „Ashwagandha (Withania somnifera L.) – roślina o udokumentowanych właściwościach prozdrowotnych”, Farm Pol 76.8 (2020): 442-447.
2.Dobros N., „Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym”, Post Fitoter 18.3 (2017): 215-22.
