Czy szkoła zabija talenty u uczniów? "Zdolności marnieją"

Wybitna polska pedagog prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska gościła w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej. Przekazywała studentom włocławskiej uczelni zdobytą podczas pięcioletnich badań wiedzę na temat  dzieci uzdolnionych matematycznie. W rozmowie z DDWloclawek opowiada o tym, dlaczego szkoła niszczy zdolności uczniów.

Natalia Chylińska: Ile dzieci w Polsce jest uzdolnionych matematycznie?
 
Prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska: Według moich badań nieco ponad połowa dzieci wykazuje zdolności matematyczne. W tej grupie jest tyle samo chłopców co dziewczynek. Niestety, gdy prezentowałam innym badaczom te treści nie wierzono mi i pytano dlaczego moi rodacy wykonują najcięższe prace w Europie, takie prace, których nikt nie chce podjąć skoro jest wśród nich tyle uzdolnionych osób.

Skoro tak jest, to dlaczego wciąż więcej osób podejmuje kierunki humanistyczne?

Wśród pięciolatków co piąte dziecko jest uzdolnione matematycznie, a wśród sześciolatków, co czwarte. Według moich badań w klasie pierwszej już tylko co ósmy uczeń przejawia te uzdolnienia. Nie chce powiedzieć, że szkoła szkodzi dzieciom, dlatego rozpoczęłam badania, by ustalić dlaczego tak jest. Okazuje się, że niestety szkoła jest nastawiona na średniego ucznia. Edukacja jest nieprzyjazna uczniom słabo rozwijającym się oraz tym uzdolnionym. O ile tym słabszym się pomaga, to te uzdolnione na lekcjach się nudzą, bo wiedzą o wiele więcej od swoich rówieśników. Przez to przeszkadzają na zajęciach i zadają dużo pytań, na które nauczyciel nie ma czasu odpowiadać.

Czy nauczyciele nie widzą tego, że te dzieci zachowują się tak, bo są uzdolnione i chcą chłonąć wiedzę?

Na studiach uczy się jak postępować z uczniami specjalnej troski, ale z tymi uzdolnionymi już nie. Poza tym nauczyciel ma w klasie całą grupę, więc nie może się skupić na tym uzdolnionym. Poza tym przyjęło się, że one sobie poradzą.

Kiedy jest najlepszy czas na rozwijanie tych uzdolnień?

Ten okres przypada na czas, w którym dzieci kończą przedszkole i rozpoczynają szkołę. Jeśli wtedy nie rozwinie się tych talentów to te zdolności marnieją. Stąd też ta różnica w ilości zdolnych dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Co należałoby zrobić, żeby tych talentów nie gasić?

Na pewno nie można tych dzieci oddzielić od rówieśników, bo to byłaby katastrofa pedagogiczna. Mój zespół opracował specjalny program. Podczas jego realizacji każde dziecko pracuje na miarę swoich możliwości. Te słabsze dzieci doganiają te lepsze, a te uzdolnione z kolei nie są zatrzymywane w rozwoju. Mamy już też odpowiednie metody.

Czy w takim razie ten program można wprowadzić we wszystkich szkołach?

Na pewno nie można zrobić tego za pomocą rozporządzenia Ministra Edukacji, bo Polska jest takim krajem, że jak wydane jest rozporządzenie, to każdy myśli jak tu tego nie zrobić, a tu potrzebny jest zapał. Trzeba zorganizować przedszkole i szkołę w danym okręgu, w którym będzie to realizowane i mają być one wzorcem. Tam  zapraszamy nauczycieli, by obserwowali i wdrażali do swoich placówek. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, żeby taka szkoła powstała we Włocławku. Potem będą następne i następne, aż w końcu będziemy mocarstwem matematycznym w Europie.