Badaczka z Włocławka dostała 160 tys. zł na swój projekt. Co zamierza zrobić?

Włocławianka Alicja Drozd-Lipińska otrzymała grant w wysokości prawie 160 tys. zł na badania naukowe. Antropolożka będzie badać umieralność w latach 1815-1914 w parafii Kowal na tle przemian społeczno-gospodarczych i zmian klimatu.

Pochodząca z Włocławka dr Alicja Drozd-Lipińska jest adiunktem w Zakładzie Antropologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska toruńskiego UMK. Jej projektowi „Umieralność mieszkańców wsi kujawskiej w latach 1815-1914 na tle zmian społeczno-gospodarczych i przemian elementów klimatu na przykładzie parafii Kowal. Próba analizy interdyscyplinarnej na podstawie źródeł historycznych i klimatologicznych” przyznano grant Narodowego Centrum Nauki w ramach programu OPUS. Badaczka otrzyma na realizację swoich naukowych planów 159 700 zł.

- Ten projekt był bardzo długo przygotowywany. To nie jest tylko moja praca, ale również moich kolegów, którzy będą współrealizatorami tego grantu. Najpierw ja przedstawiłam im swoją wizję, później oni prowadzili ze mną burzę mózgów i trochę mi podpowiadali, jak to z ich strony wygląda. W efekcie ukuło się to, na co dostałam grant – tłumaczy dr Alicja Drozd-Lipińska. – Mój wybór padł na parafię Kowal z różnych względów. M. in. dlatego, że to jest parafia posiadająca ładne księgi, czytelnie zapisane i - co dla mnie jest najważniejsze z naukowego punktu widzenia - najbardziej wiarygodne, czyli po prostu kompletne. Nie ma w nich żadnych przerw, braków. Te księgi mają dla mnie bardzo dużą wartość naukową.

Badaczka będzie analizowała nie tylko księgi metrykalne, ale również inne źródła, które pozwolą opisać tło polityczno-społeczno-gospodarcze, w jakim żyli ówcześni ludzie oraz zrekonstruować ówczesne warunki temperaturowe i wilgotnościowe. Następnie będzie starała się powiązać zaobserwowane prawidłowości, dotyczące stanu biologicznego populacji z określonymi zjawiskami klimatycznymi i odniesie je do odpowiednich przedziałów czasowych.

Alicja DrozD-Lipińska tłumaczy, że zdecydowała się na podjęcie takiej a nie innej tematyki, ponieważ brakuje opracowań, które poruszałyby w całościowy i wyczerpujący sposób tematykę historii społecznej, politycznej czy gospodarczej regionu w XIX wieku, przez pryzmat ich wpływu na członków społeczeństwa.

- To, co my chcemy pokazać, to są relacje między człowiekiem a środowiskiem, czyli coś co dzieje się również współcześnie – tłumaczy badaczka. – To, że kiedyś ludzie umierali z powodu ciężkich zim, suszy czy głodu, to są zjawiska widoczne również dzisiaj w różnych miejscach - czy to w krajach trzeciego świata czy w Europie. Teraz mamy np. psychozę smogu i tego, jak ta sytuacja wpłynie na ludzi. My chcemy zobaczyć, jak środowisko 100 lat temu wpływało na codzienne życie człowieka i na długość trwania tego życia.

Badania w ramach dofinansowanego przez Narodowe Centrum Nauki projektu mają potrwać dwa lata. Ich efektem mają być ogólnodostępne publikacje naukowe, w tym książka.

Grant w ramach programu OPUS nie jest pierwszym, jaki dr Alicja Drozd-Lipińska otrzymała z NCN. W sierpniu badaczce przyznano również 5 500 zł z programu grantowego MINIATURA na realizację projektu „Dynamika biologiczna populacji kujawskich w latach 1880-1889 w świetle danych zaczerpniętych z ksiąg mertykalnych”. Pomysł na przeprowadzenie badań na ten temat narodził się, kiedy antropolożka pisała wraz ze swoją koleżanką artykuł, który ukazał się w tym roku w jednym z pism naukowych. Podczas przeglądania ksiąg metrykalnych obie zauważyły, że w latach '80 XIX wieku występowały lata, w których działo się coś, co powodowało nagły wzrost śmiertelności. Włocławianka postanowiła zbadać dynamikę i zakres tego zjawiska i odpowiedzieć na pytania, o ile wzrasta umieralność, w jakich parafiach, w jakich latach i czy dotyczy to określonych grup wiekowych, czy całej populacji.