W dniu 7 stycznia 2024 roku weszła w życie ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej, która wprowadziła istotne zmiany w dotyczasowym funkcjonowaniu lombardów. Stanowi ona niemałą rewolucję dla ich klientów, ale przede wszystkim jednak dla przedsiębiorców prowadzących działalność lombardową - głównie z uwagi na nowe obowiązki, które na nich nakłada. Wiele z nich wynika z ustawy AML, czyli swoim zakresem obejmuje przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
Możliwość szybkiego uzyskania gotówki, uproszczone procedury oraz dostępność i ilość lombardów to w oczach klientów niewątpliwe plusy tych podmiotów. Jednocześnie z raportu opublikowanego w 2021 roku przez Związek Pracodawców Polskich wynika do jak wielu nieprawidłowości dochodziło w lombardach przy udzielaniu przez nich pożyczek. Powtarzające się praktyki miały obejmować ukryte zmiany warunków umowy po jej zawarciu oraz ukryte koszty pożyczek. Ustawodawca już w 2016 roku próbował uregulować działalność lombardów i objąć ją ustawą o kredycie konsumenckim - w efekcie wiele z nich próbowało ominąć jej wymogi, np. poprzez zmianę PKD. Celem ustawy lombardowej jest więc w szczególności zwiększenie pewności konsumentów co do prawdziwości danych i wiarygodności podmiotu, z którym zawierają oni umowę pożyczki lombardowej oraz ograniczenie szarej strefy. Uzasadnienie ustawy lombardowej objęło również problematykę i ryzyko “legalnego paserstwa”, czyli pochodzącej z kradzieży rzeczy oddanej w lombardzie pod zastaw. W sytuacji podejrzenia, że majątek pochodzi z przestępstwa, Ustawa o AML zobowiązuje do niezwłocznego powiadomienia o tym fakcie prokuratora.
Zgodnie z wyżej omówioną ustawą przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność lombardową mają obowiązek uzyskania wpisu do prowadzonego przez KNF rejestru działalności lombardowej. Wpis mogą uzyskać te podmioty, które spełnią określone w ustawie przesłanki m. in. wymóg prowadzenia działalności w formie spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną działalnością. Co ważne, KNF nie sprawuje nadzoru nad lombardami - tę rolę pełni na mocy ustawy lombardowej Inspekcja Handlowa.
Przepisy ustawy lombardowej są jasne - przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność lombardową są objęci ustawą AML, dlatego muszą stosować się do regulacji w niej zawartych. Do obowiązków, które muszą realizować zaliczamy m. in:
Więcej o procedurach AML dowiedzieć można się pod adresem: https://procedura-aml.pl.
Jednym z najważniejszych środków bezpieczeństwa finansowego AML jest identyfikacja oraz weryfikacja klienta i bez wątpienia można go stosować w przypadku działalności lombardowej.
Skuteczne zawarcie umowy o konsumenckiej pożyczce lombardowej wymaga formy pisemnej, a istotnym jej elementem jest oznaczenie stron. Sprawdzenie dokumentu tożsamości oraz ocena, czy klient lombardu jest osobą, za którą się podaje, spełnia funkcję weryfikacji.
Równie ważne jest zbadanie źródła pochodzenia majątku klienta, co może okazać się jednak trudne w przypadku transakcji gotówkowych. Przepisy ustawy lombardowej są w tym zakresie pomocne - wskazują, że na przedmiocie pożyczki zabezpieczenie ustanawia się wyłącznie na ruchomości. Dla wykazania skuteczności takiego zabezpieczenia, klient lombardu powinien udowodnić, iż jest właścicielem ruchomości, na której ustanawia się zabezpieczenie dla pożyczki lombardowej oraz zgodę na ustanowienie takiego zabezpieczenia, gdy nie jest jedynym jej właścicielem. W związku z tym, przedsiębiorca lombardowy ma prawo prosić o okazanie dowodu zakupu danej rzeczy, a w przypadku jakichkolwiek wątpliwości może domagać się dodatkowych informacji potwierdzających fakt, że ruchomość należy do klienta.
Przedsiębiorca przed zawarciem umowy lub dokonaniem transakcji okazjonalnej ma obowiązek oszacować ryzyko oraz zastosować odpowiedni dla danego przypadku środek bezpieczeństwa finansowego. Ryzyko to powinno być szacowane realnie - na przykład istnieje małe prawdopodobieństwo, że osoba w kryzysie bezdomności posiada luksusowe auto. Warto zaznaczyć, że fakt zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego oraz wystąpienie jakichkolwiek utrudnień w tym zakresie musi zostać odnotowany: pisemnie lub w e-dokumentacji klienta. Ponadto, przepisy zobowiązują przedsiębiorcę do udostępnienia takiej dokumentacji na wniosek właściwego organu - organem nadzoru dla instytucji obowiązanych na mocy ustawy o AML jest Generalny Inspektor Informacji Finansowej.
Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej z dnia 7 stycznia 2024 roku wprowadza szereg nowych przepisów, do których przedsiębiorcy lombardowi muszą dostosować prowadzoną przez siebie działalność. Nowe obowiązki administracyjne oraz prawne mogą zostać wykonane samodzielnie, ale ze względu na konieczność skoordynowania działań i stopień skomplikowania regulacji - warto skorzystać z pomocy specjalistów w tym zakresie, aby móc skupić się na prowadzeniu i rozwoju swojego biznesu.
