Światowy rynek kawy został zdominowany przez dwa gatunki kawy – Arabikę i Robustę. Pomimo tego, że dostępne są dziesiątki odmian kawowców, uprawia się tylko niektóre z nich. Najpopularniejsze gatunki kawy różnią się od siebie pod wieloma względami – uprawą, kształtem ziaren, smakiem, aromatem, zawartością kofeiny, ceną.
Na walory smakowo-zapachowe kawy wpływa wiele czynników – przede wszystkim uprawa i warunki klimatyczne. Jakość ziaren kawowca zależy od rodzaju i stanu gleby, miejsca i położenia nad poziomem morza plantacji, nasłonecznienia, temperatury, opadów atmosferycznych. Na tym jednak nie koniec, bo kolejnymi czynnikami są metoda palenia i zaparzania kawy. Istotne jest nawet to, ile czasu upłynęło od zmielenia ziaren i w jaki sposób były przechowywane. Za najszlachetniejszą kawę uznaje się Arabikę. Jej plantacje muszą znajdować się na wyższych wysokościach – co najmniej tysiąc metrów nad poziomem morza. Optymalnymi warunkami są temperatura do trzydziestu stopni Celsjusza (najdogodniejsza mieści się w przedziale 15-24°C) i odpowiedni poziom wilgotności. Kawa Arabica ma stosunkowo duże ziarna, charakteryzujące się brązowozielonym zabarwieniem. Mają wydłużony kształt, a przez ich środek przebiega bruzda przypominająca literę S.
Smak Arabiki jest delikatny, subtelny, można wyczuć słodkość, posmak czekoladowy, miodowy czy nawet korzenny. Idealnie nadaje się do codziennego rozkoszowania się nie tylko smakiem, ale też niezwykle przyjemnym zapachem. Stężenie kofeiny w Arabice nie jest duże, utrzymuje się na poziomie do 1,5%. Zważywszy na spore wymagania w uprawie i nieduże, rzadkie zbiory, trzeba liczyć się z niemałymi kosztami zakupu kawy Arabiki. To właśnie z jej ziaren produkuje się kawę najwyższej jakości, czyli z segmentu speciality. Wykorzystuje się wyłącznie ziarna pozbawione defektów, zbierane ręcznie, jasno palone. Kawa speciality zadziwia swoimi wyjątkowymi walorami smakowo-zapachowymi. Świeżo wypalone ziarna jakości speciality w swojej ofercie posiada każda palarnia kawy oraz wyspecjalizowany sklep z kawą.
Kawa Robusta jest łatwiejsza w uprawie, mniej podatna na różne choroby, szkodniki i wahania temperatury. Plantacje znajdują się na niższych wysokościach, w optymalnym wzroście i owocowaniu kawowców nie przeszkadzają wyższe temperatury – do 36 stopni Celsjusza. Ziarna Robusty są mniejsze od Arabiki, przez ich środek przebiega pęknięcie mające w postaci linii prostej. Jej smak jest mocniejszy, bardziej ostry. Spora zawartość goryczki sprawia, że wręcz niemożliwe byłoby picie czystej Robusty, dlatego tworzy się z niej różne mieszanki kawowe. Zawiera ona sporo kofeiny, dwa razy więcej niż Arabika. Można wobec tego liczyć na zdecydowanie silniejszy efekt pobudzenia.
Ze względu na mniejsze wymagania w uprawie, obfite i częste zbiory, ten gatunek kawy ma przystępną cenę. W przypadku Robusty można też mówić o wysokiej zawartości kwasu chlorogenowego. W połączeniu z kofeina tworzy skuteczną ochronę przed szkodnikami. Jeśli ktoś wypija codziennie większe ilości kawy, zadecydowanie lepiej będzie wybrać Arabikę lub mieszankę kawy z dodatkiem Robusty. Zbyt duża ilość kofeiny nie wpływa korzystnie na nasz organizm, może być wręcz szkodliwa. Filiżankę Arabiki można z kolei z wypić nawet kilka razy w ciągu dnia.
