Kiedyś dobrze na tym zarabiali, dziś chętnych brak

Jeszcze niedawno uprawa maku była w Polsce bardzo popularna. Rolnicy zarabiali na niej duże pieniądze. Dziś mało kto hodowlą tej rośliny się interesuje. Wszystko przez zmiany w przepisach.

Mak jest rośliną, która ma zastosowanie w wielu dziedzinach. W farmakologii uzyskuje się z niego m.in. morfinę, czy kodeinę, a więc bardzo mocne środki przeciwbólowe. Stosuje się go w przemyśle cukierniczym, bo któż z nas nie lubi makowca? Ale najwięcej kontrowersji wzbudzała zawsze kwestia produkcji  z maku narkotyków.

Na Bliskim Wschodzie z maku uzyskuje się opium. W latach 80-tych i 90-tych w Polsce wymyślono natomiast "kompot makowy". Narkotyk zwany także "polską heroiną" był tak popularny, że w kwietniu 1997 roku zmieniono przepisy prawa. Obecnie ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii całkowicie zakazuje produkcji maku wysokomorfinowego. Uprawiać można natomiast mak niskomorfinowy, ale pod szeregiem obostrzeń.

Minister rolnictwa w porozumieniu z ministrem zdrowia określa w rozporządzeniu ogólną powierzchnię przeznaczaną corocznie pod uprawę maku oraz rejonizację z podziałem na poszczególne województwa. Natomiast wojewoda decyduje w rozporządzeniu o powierzchni uprawy maku w poszczególnych gminach. Wreszcie wójt bądź burmistrz może wydać zezwolenie rolnikowi.

- Kiedyś hodowla maku była u nas bardzo opłacalna. Skupowano mak i makowiny, były zakłady zajmujące się przetwarzaniem tych składników. Gdy zmieniło się prawo, zakłady od razu zamknięto i dzisiaj mało kto chce hodować mak. Obecnie bardziej opłaca się sprowadzać go z Czech, Słowacji, czy Francji, gdzie są inne przepisy i wielu rolników mak hoduje - mówi Jerzy Wysocki, hodowca posiadający licencję wojewody dotyczącą uprawy maku.

Zgodnie z przepisami wojewoda kujawsko-pomorski wyznaczył m.in. 5 hektarów na uprawę maku niskomorfinowego dla gminy Wielgie. Mimo to wątpliwe, by znalazł się ktoś, kto zechce z tej możliwości skorzystać.

- W ostatnich pięciu latach nikt z gminy Wielgie nie uprawiał maku. Zbyt dużo jest formalności, a za mały zysk. Obecnie mak skupuje się w cenie 3-5 złotych za kilogram. Opłacałoby się, gdyby płacono 10 złotych, bo wydajność z hektara jest mała. Jeśli już ktoś kontrakt podpisze, musi się liczyć z tym, że po zbiorach należy makowiny zniszczyć - dodaje Wysocki.

To z makowiny, czyli łodyg rośliny, wytwarzano narkotyki. Zanim zmieniono ustawę, wielu rolników zarabiało na maku.

- W latach 90-tych to było po trzysta, czterysta osób. Teraz piekarnie wolą gotowy produkt sprowadzany z zagranicy. Słyszałem o przypadkach nielegalnych hodowli przed laty. Teraz nawet przy wielkim wysiłku ciężko byłoby wygotować makowiny celem uzyskania np. kompotu. Na zachodzie dla wielu to jest biznes. U nas jak zwykle poszło się za daleko i teraz rolnicy nie zarabiają - wyjaśnia Jerzy Wysocki.

Przez decyzje rządzących na uprawie maku zarobić już się nie da.