Wójt Gminy Włocławek: "CPK spadło na nas jak grom z jasnego nieba"

W ramach cyklu „Naznaczeni przez kolej” oddajemy głos mieszkańcom włocławskiego osiedla Rybnica oraz Modzerowa, Józefowa oraz innych podwłocławskich miejscowości, przez których nieruchomości przebiegają planowane warianty trasy Kolei Dużych Prędkości, czyli linii kolejowej, która ma łączyć projektowany Centralny Port Komunikacyjny (CPK) z największymi miastami w Polsce. Tym razem rozmawiamy z wójt Gminy Włocławek, Magdaleną Korpolak-Komorowską, gdyż przez Gminę Włocławek biegnie większość z 5 planowanych wariantów przebiegu Kolei Dużych Prędkości. Rozmawiamy o wpływie planów kolejowych na funkcjonowanie Gminy, o bezradności i zawieszeniu, a także o nadziei, że ktoś jeszcze pochyli się nad planowanymi wariantami i weźmie od uwagę aspekty, o których głośno mówią mieszkańcy.

Obejmując urząd Wójta Gminy Włocławek spodziewała się pani, że przez Gminę będzie kiedyś przebiegać Kolej Dużych Prędkości?

Magdalena Korpolak-Komorowska: Tak jak mówiłam podczas konsultacji społecznych w listopadzie zeszłego roku, CPK spadło na nas jak grom z jasnego nieba. Nasza gmina jest takim „obwarzankiem” miasta Włocławka, jest buforem dla tego miasta i jest to takie miejsce, gdzie wielu mieszkańców z terenu miasta Włocławka widzi swoje przyszłe życie – dlatego w tej otoczce miasta inwestują, budują domy, a gmina Włocławek staje się „sypialnią” dla mieszkańców Włocławka. To jest dla nas bardzo ważne, bo każdy nowy mieszkaniec to pozytywna wartość dla nas. Dlatego też każda ingerencja jakiejś inwestycji o znaczeniu krajowym jest z jednej strony bardzo ważna, a z drugiej oceniana pod kątem skutków, jakie wywoła.

Nie wiedzieliście wcześniej o planach CPK w naszym rejonie?

Mówiło się o tym oczywiście gdzieś tam ogólnie, później było jedno lakoniczne spotkanie w Starostwie, gdzie zostało nam coś przedstawione i ten temat się zamknął. Po tym spotkaniu wysłaliśmy do CPK negatywne stanowisko do wszystkich wariantów przebiegających przez Gminę Włocławek. Jednak z ich strony nie było żadnej korespondencji, żadnych większych spotkań z urzędem ani z mieszkańcami. Dopiero w zeszłym roku zostaliśmy poinformowani, że temat jest wznawiany i mamy konsultacje społeczne. Nie ukrywam, że ja do tych konsultacji się przygotowałam, przede wszystkim z tego względu, że mieszkam w tej gminie od 50 lat i ten samorząd jest mi bardzo drogi. Poza tym bardzo ważni są dla mnie mieszkańcy.

Na spotkaniach konsultacyjnych Gmina była przeciwko planom budowy kolei na jej terenie?

Modzerowo i Józefowo to dwie miejscowości przyległe bezpośrednio do miasta Włocławek. Modzerowo jest miejscowością specyficzną, przez długi czas było hamowane w rozwoju, ponieważ jest terenem zalewowym. Do 2007 roku, kiedy to został uchwalony plan miejscowy, funkcjonowały plany szczegółowe, czyli w wyrywkowych miejscach można było coś zrobić za zgodą odpowiednich władz. Jednak główną rolę odgrywał stopień wodny, który hamował rozwój Modzerowa. Dopiero gdy wojewoda, po dwukrotnym podejściu przez samorząd, przyjął plan miejscowy, mieszkańcy mogli swoje nieużywane rolniczo tereny podzielić na działki i przeznaczyć je pod budownictwo mieszkaniowe. Wtedy zapaliło się zielone światło dla rozwoju i zaczął się boom mieszkaniowy. Wszyscy się cieszyli, że w końcu coś się na tych terenach będzie działo, gdyż jest to miejscowość bardzo fajnie położona, przy drodze krajowej, z częściowo rozwiniętą infrastrukturą – idealna by tutaj inwestować mieszkaniowo. I tak też się działo – do momentu, kiedy pojawił się temat CPK.

Gmina zauważyła spadek zainteresowania działkami na tym obszarze?

Rozmawiam z mieszkańcami Gminy i mam informacje od osób, które tam mają działki, że część z nich miała podpisane umowy przedwstępne na domy czy działki i niestety nabywcy od nich odstępowali – przy czym nie dotyczy to tylko działek w przebiegu jednego z czterech wariantów, ale również terenów okalających, bo nadal nie wiemy, który wariant będzie brany pod uwagę. Jest to bardzo niesprawiedliwe wobec mieszkańców.

Czy jako Wójt Gminy próbowała pani uzyskać jakieś informacje od CPK w tej sprawie?

W zeszłym roku odbyły się konsultacje społeczne – po tych konsultacjach wystąpiłam o podanie ich wyniku, jednak do dziś nie dostałam jednoznacznej odpowiedzi, a jedynie informację, że spłynęło z jakiegoś rejonu ok. 8.000 tych ankiet, w których mieszkańcy wyrażali swoje emocje, oczekiwania, ale przede wszystkim swój kategoryczny sprzeciw wobec lokalizacji linii kolejowej w rejonie miejscowości Modzerowo i Józefowo. Oprócz tego w piśmie była informacja, że cały czas są analizowane wszystkie warianty.

Pojechałam też wspólnie z przewodniczącym Rady do pana ministra Horały na spotkanie, przedstawiłam mu przebieg naszych konsultacji, choć pan minister był w tej kwestii bardzo dobrze zorientowany. Na moje pytanie, dlaczego akurat teren Modzerowa i Józefowa jest brany pod uwagę, dlaczego nie rozpatrują możliwości lokalizacji torów przy zakładach azotowych, gdzie jest martwa strefa w zakresie mieszkalnictwa – dostałam odpowiedź, że analizowany był pewien obszar przez odpowiednie służby i wyznaczono akurat ten nasz teren, który poddano analizie. Zupełnie odrzucono możliwość lokalizacji torów przy Anwilu, a obecnie wyznaczone ramy terenowe są stałe – w grę wchodzą zatem cztery warianty lokalizacji torów na terenie Gminy Włocławek i jeden wariant na terenie miasta Włocławek.

We wrześniu tego roku wystąpiłam do CPK o podanie pełnego harmonogramu działań w naszej Gminie. Zgodnie z tym harmonogramem, który przedstawiła mi spółka, w I i II kwartale tego roku miały się odbywać spotkania z włodarzami samorządów, żeby przeanalizować pewne rzeczy. Kończy się nam rok 2023, a tych spotkań nie było. Dostajemy oczywiście korespondencję podobną do tej, którą otrzymują mieszkańcy, czyli: cały czas prowadzone są te różne etapy prac dotyczących zakończenia prac nad studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowym, które wykonuje firma na zlecenie CPK, udostępniane są grunty, na których robione są odwierty. Dostaliśmy też prośbę o podanie naszej infrastruktury, która znajduje się pod każdym z wariantów i poproszono nas o podanie warunków technicznych dotyczących odbudowy dróg.

Ale to wygląda tak, jakby CPK w ogóle nie słuchało wyrażanych przez panią czy mieszkańców obaw. Wy zgłaszacie swoje wątpliwości, zadajecie pytania, a CPK w odpowiedzi po prostu was informuje o kolejno podejmowanych czynnościach, jak gdyby nigdy nic.

CPK realizuje cały czas to, co sobie przyjęło, a my cały czas nie znamy nawet wyniku konsultacji społecznych. Przecież podczas tych spotkań informowano także, że w I kwartale 2023 będą wybrane trzy warianty i z tych trzech wariantów będzie wybrany jeden wariant tzw. inwestycyjny i dwa warianty alternatywne. My ciągle nie wiemy, jakie to są te trzy warianty, ale jakie by one nie były, to zawsze co najmniej dwa wypadają na teren Gminy Włocławek – to prosta matematyka. W tym roku miał być złożony wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i to dyrektor RDOŚ miał zdecydować, który z tych wariantów będzie wariantem inwestycyjnym.

Czy ten okres oczekiwania na decyzję CPK wpływa na funkcjonowanie Gminy?

Rzeczywiście trochę spowolniliśmy z rozwojem inwestycyjnym w miejscowości Modzerowo. Ale ja już podczas spotkania konsultacyjnego zapytałam przedstawicieli CPK, co my mamy teraz robić – czy mamy inwestować w te miejscowości czy nie. Odpowiedziano mi: tak, życie toczy się swoim torem, nie ma żadnych przeszkód do dalszego rozwoju tych miejscowości. Ja wtedy podnosiłam, że dostaliśmy przecież środki z Polskiego Ładu, wykonaliśmy z tych środków sieci wodociągowe w Modzerowie, wykonaliśmy pewne drogi, zbudowaliśmy scenę letnią – a zatem zainwestowaliśmy środki przekazane przez rząd w ten teren. Te wszystkie inwestycje mogą za chwilę mogą być dewastowane lub przenoszone.

Czyli Gmina, tak jak mieszkańcy Modzerowa i Józefowa, czeka na ostateczną decyzję CPK co do wyboru wariantu?

Tak, ale jeżeli mamy na nią czekać to musimy pamiętać, że ostateczny wybór wariantu planowany jest na II kwartał 2026 roku. Przez ten cały czas jesteśmy i będziemy w zawieszeniu – zarówno samorząd, jak i mieszkańcy. Od września 2022 roku do co najmniej 2026 to są cztery lata, w czasie których mieszkańcy nie wiedzą, co robić ze swoimi gruntami, są przyblokowani, bo każdy potencjalny nabywca zastanowi się, czy inwestować nawet w miejscu położonym 100 czy 200 metrów od planowanego wariantu. My nie znamy na tę chwilę obszaru, który będzie strefą pośrednią między torami a działkami mieszkańców, nie wiemy, jak ten hałas będzie wpływał na ludzi, jaki to będzie hałas.

Oznacza to, że rozwój mieszkalnictwa w Józefowie i Modzerowie został zablokowany. Nikt rozsądny nie kupi działki, obok której za kilka lat mogą powstać tory kolejowe na estakadzie.

Oczywiście, każdy będzie to analizował. Jeżeli mam się przenieść ze zgiełku miasta w miejsce, które też jest naznaczone, że może coś w nim się dziać, to na pewno się mocno zastanowię nad tym, czy w takim miejscu zainwestować swoje oszczędności. I bolą takie rzeczy, gdzie organy rządowe – w tym przypadku wojewoda – mają świadomość, że funkcjonują tutaj plany miejscowe, czyli najważniejszy dokument, na podstawie którego ludzie mają możliwość inwestowania i nie bierze on pod uwagę tego, jak kształtuje się dany obszar, jakie dokumenty tutaj funkcjonują, na podstawie czego odbywa się rozwój. Te dokumenty są odsuwane na dalszy plan. Ja wiem, że teraz prawo daje możliwość działania na podstawie specustawy, że teraz można wszystko zrobić bez zgody mieszkańców i że teoretycznie najważniejszym kryterium przy ocenie wariantów będzie aspekt społeczny, strona mieszkańca, obywatela.

Takie są deklaracje, ale czy tak jest w rzeczywistości?

Na ten moment – nie wiem. Na razie trwa okres „dokumentacyjny”, ale jeżeli już zaistnieje jeden z wariantów to będziemy mieli blokadę dalszego rozwoju mieszkańców tych miejscowości, którzy cały czas żyją w niepewności. A jeżeli po wywłaszczeniach zostaną obywatelowi 1-2 działki w pobliżu torów, co on ma z nimi zrobić?

Może być tak, że wariant zostanie wybrany, a na jego realizację będziemy czekać kolejne lata. Ta blokada inwestycyjna Modzerowa i Józefowa może trwać nawet kilkanaście lat.

Oczywiście, że tak. Tego też nie wiemy, nie mamy informacji w tym zakresie. Na stronie internetowej Gminy umieściłam specjalny link, pod którym zamieszczamy całą korespondencję z CPK, którą możemy upublicznić – bo wiele rzeczy nam udostępnianych jest objęte klauzulą poufności, co mnie dziwi, gdyż jest to inwestycja celu publicznego, realizowana przez publiczną spółkę. Tu wszystko powinno być transparentne. Co więcej, mamy ustawę o konsultacjach społecznych, z której wynika, że mieszkaniec ma prawo na każdym etapie inwestycji uzyskać pełną informację o jej przebiegu.

Moja wiedza, którą się dzielę z mieszkańcami, jest – jak widać – bardzo szczątkowa, bo tak jest nam przekazywana. To wynika również z tego, że nie odbyły się zaplanowane na początek 2023 roku spotkania z samorządowcami, o których wspominałam na początku. Od momentu konsultacji społecznych, oprócz tej korespondencji z wykonawcą studium, nie możemy uzyskać żadnych konkretnych informacji. Na nasze pisma spółka odpowiada 2-3 zdaniami – że trwają prace nad studium i wszystko idzie zgodnie z planem. Co dalej? Nie wiemy, jest to jedna wielka niewiadoma. Ta inwestycja wisi nad naszą Gminą, jest i będzie takim hamulcowym. Nie wiem, kto weźmie odpowiedzialność za ten tak długi okres tej niepewności.

Na terenie Gminy Włocławek przeszliśmy budowę autostrady A1, jednak ta inwestycja szła szybszym tempem.

Autostrada była jednak zaplanowana od dziesiątek lat na terenie Gminy Włocławek, natomiast kolej spadła na nią nagle, nikt się nie spodziewał takiej inwestycji, a już zwłaszcza na terenach Modzerowa i Józefowa.

Oczywiście. Wiele osób, które kupiło tam działki, było pewnych, że tam nic się nie może zdarzyć. Obowiązują przecież akty prawa, które mają chronić otuliny Parku Krajobrazowego, chronić przyrodę przed zagrożeniem, jakim jest ingerencja człowieka. Obok mamy zbiornik na Wiśle, gdzie jest ustanowiony obszar Natura 2000. W tej sytuacji każdy był pewien, że na tych terenach nic się nie może zdarzyć.

Mieszkańcy, z którymi rozmawiałam, bardzo często wspominali o zagrożeniu, jakie niesie ingerencja w dno Zalewu Włocławskiego. Czy w pani ocenie CPK traktuje ten problem poważnie?

Nie wiem. Zadałam te pytania podczas konsultacji społecznych, odpowiedzi były bardzo lakoniczne. Nic więcej się nie dowiedzieliśmy. Podczas rozmowy z panem Horałą zapytałam o to, powiedział jedynie, że to jest jeszcze wszystko przed nami, że na razie jesteśmy na wczesnym etapie. Na te pytania zatem odpowiedzi nie ma. Zresztą CPK nie udostępnia dokumentów, nawet opinii Wód Polskich, Parku Krajobrazowego czy Nadleśnictwa.

Z drugiej strony często pojawiają się zarzuty, że taką postawą Gmina blokuje rozwój tej okolicy. Wskazuje się, że tego typu inwestycje muszą gdzieś przebiegać i zawsze ktoś będzie z ich powodu wywłaszczony.

Wiem, że każdy chce mieć drogi, szybkie autostrady, ale nikt nie chce ich mieć przy sobie. Mimo wszystko wydaje mi się, że to nie my jesteśmy hamulcowym, a osoby, które rządzą tym krajem. To one powinny się pochylić nad pewnymi sprawami. Jeżeli technicznie możemy zrobić przeprawę przez Wisłę, która będzie miała prawie 1,5 kilometra, gdzie tę przeprawę chce się robić na tzw. naturalnym jeziorze jakim jest Zbiornik Włocławski, jeżeli nie mamy wiedzy czy wykonanie stopy takiej przeprawy nie spowoduje większej katastrofy ekologicznej niż gdyby coś się stało w Zakładach Azotowych. Nikt z nas tego nie wie. Powinno się zatem przeanalizować te wszystkie aspekty, bo skoro jest się w stanie pokonać takie przeszkody i brać takie ryzyko na swoje barki, to dlaczego technicznie nie możemy się przysunąć kilka kilometrów dalej, w martwą strefę rozwojową i w tamtym kierunku zrobić szybką kolej? W ten sposób ochronimy Park, ochronimy tysiące mieszkańców tych terenów.

Czyli jako Gmina jesteście za rozwojem, ale nie za wszelką cenę?

Moim zdaniem można się nad tymi planami jeszcze pochylić i znaleźć rozwiązanie, które nie będzie ingerowało w tak zurbanizowany teren, jakim jest miejscowość Modzerowo i Józefowo oraz w nasz piękny park. Tyle mówi się o ekologii, o zielonych płucach, o ochronie drzew, a bez zastanowienia ingerujemy w obszary cenne przyrodniczo. Warto moim zdaniem zrobić reasumpcję tego co już jest, przeanalizować inne aspekty technicznie, ekonomicznie, środowiskowo i myślę, że wypracowany by został taki wariant, który najmniej ingerowałby zarówno w Gminę Włocławek, jak i miasto Włocławek, a nie blokowałby tej inwestycji, o ile oczywiście będzie ona zrealizowana.

Rozmawiała Joanna Borkowska

ZOBACZ TEŻ: 

• NAZNACZENI PRZEZ KOLEJ: "Pierwszy raz w życiu nie wiem, co mnie czeka"

• NAZNACZENI PRZEZ KOLEJ: "Wiele nocy przepłakałam"

• NAZNACZENI PRZEZ KOLEJ: "Każdy się obudzi, jak będzie za późno"

• NAZNACZENI PRZEZ KOLEJ: "Ktoś totalnie nieludzko naniósł kreskę na mapie"

• NAZNACZENI PRZEZ KOLEJ: "Potraktowaliśmy to, jak taki wyrok na nas"